x

Spadki

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego do spadku można zostać powołanym z mocy ustawy albo pozostawionego przez spadkodawcę testamentu. Aby móc powoływać się wobec innych osób na fakt dziedziczenia po zmarłym (np. dokonać wpisu nowego właściciela w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości) trzeba wystąpić do sądu w celu uzyskania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, ewentualnie udać się do notariusza, który w określonych sytuacjach może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia.

Jeśli spadkobierca nie złoży w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku i dojdzie do dziedziczenia, czego jednak chciałby uniknąć (bo np. spadek jest mocno zadłużony) to w pewnych uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość wybrnięcia z tej sytuacji w drodze uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia spadkowego, które wymaga zatwierdzenia przez sąd.

W przypadku, gdy do dziedziczenia po zmarłym dochodzi kilka osób (np. żona i dzieci) istnieje potrzeba dokonania działu spadku. Można tego dokonać w drodze umowy między wszystkimi spadkobiercami albo przed sądem. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Sądowy dział spadku powinien co do zasady obejmować cały spadek, natomiast dział umowny może objąć cały spadek lub tylko jego część. W postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także m.in. o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów należących do spadku, pobranych pożytków i innych przychodów, jak również poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych.

Zstępnym (czyli dzieciom, wnukom itp.), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należy się zachowek, czyli równowartość połowy (a w pewnych przypadkach dwóch trzecich) udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. Zachowek może zostać zaspokojony np. w drodze darowizny uczynionej jeszcze za życia przez spadkodawcę na rzecz uprawnionego. Jeżeli jednak uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Uprawniony i zobowiązany mogą dojść do porozumienia w kwestii wysokości zachowku, terminu i sposobu jego zapłaty i uniknąć w ten sposób sporu sądowego. W braku porozumienia uprawnionemu pozostaje droga sądowa, przy czym pamiętać należy, że roszczenie o zachowek przedawnia się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu.